1)Τι είναι ο θυρεοειδής αδένας;
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, με σχήμα πεταλούδας, που βρίσκεται μπροστά από την τραχεία και στο κάτω μέρος του λαιμού. Εχει 2 λοβούς αριστερά και δεξιά και τον ισθμό στη μέση. Στην πίσω επιφάνειά του βρίσκονται οι παραθυρεοειδείς αδένες (που ρυθμίζουν το ασβέστιο στο σώμα) καθώς και τα παλίνδρομα λαρυγγικά και άνω λαρυγγικά νεύρα (που ρυθμίζουν τις φωνητικές χορδές).
2) Ποια η λειτουργία του θυρεοειδούς;
Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί το ιώδιο για να δημιουργήσει τις θυρεοειδικές ορμόνες (κυρίως θυροξίνη Τ4 και τρι-ιωδοθυρονίνη Τ3). Η Τ4 μετατρέπεται σε Τ3 στο αίμα. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς ρυθμίζουν το ρυθμό του μεταβολισμού, επιδρούν στο βάρος, στα ενεργειακά αποθέματα και στην θερμοκρασία του σώματος. Επίσης ο θυρεοειδής παράγει καλσιτονίνη, που συμμετέχει στην ρύθμιση του ασβεστίου. Η παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών διεγείρεται από μια ορμόνη που παράγεται στην υπόφυση, με αμφίδρομο μηχανισμό που εξαρτάται από τα επίπεδά τους στο αίμα και τις ανάγκες του οργανισμού.
3) Τι είναι οι όζοι του θυρεοειδούς;
Είναι όγκοι μέσα στον θυρεοειδή αδένα. Είναι πολύ συχνοί, και στο 5-10% των γυναικών και το 1-5% των ανδρών είναι ψηλαφητοί. Με τον υπέρηχο, μι-κρότεροι όζοι που δεν μπορούν να ψη-λαφηθούν βρίσκονται στο 50% των ασθενών. Είναι στην πλειοψηφία τους καλοήθεις με πιθανότητα κακοήθειας μόνο στο 5%. Περαιτέρω διερεύνηση ενός όζου είναι απαραίτητη εάν ο όζος είναι > 1 cm σε μέγεθος ή εάν υπάρχουν άλλα ύποπτα ευρήματα από τον υπέρηχο.
4) Γιατί εμφανίζονται οι όζοι θυρεοειδούς;
Ο θυρεοειδικός όζος δημιουργείται μέσα στον θυρεοειδή αδένα και μπορεί να είναι ψηλαφητός ή όχι. Είναι πολύ συχνοί σε ανθρώπους άνω των 60 ετών (περίπου το 50% αυτών έχουν όζους). Δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί εμφανίζονται, όμως κάποιες καταστάσεις όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, το οικογενειακό ιστορικό, η έκθεση σε ακτινοβολία και η ανεπάρκεια ιωδίου αυξάνουν την συχνότητα εμφάνισής τους.
5) Τι πρέπει να κάνω εάν έχω έναν θυρεοειδικό όζο;
Εάν έχετε ψηλαφήσει έναν θυρεοειδικό όζο, ο ενδοκρινολόγος θα σας εξετάσει και θα στείλει εξετάσεις για να ελέγξει εάν ο θυρεοειδής αδένας λειτουργεί φυσιολογικά. Κατόπιν θα γίνει και ένας υπέρηχος θυρεοειδούς. Αυτός θα μας βοηθήσει να εξετάσουμε εάν ο όζος είναι συμπαγής ή κυστικός και εάν έχει ύποπτα χαρακτηριστικά. Από το πό-ρισμα του υπερήχου θα εξαρτηθεί εάν θα χρειαστεί να γίνει και μια βιοψία με λεπτή βελόνη (FNA).
6) Τι είναι η βρογχοκήλη;
Βρογχοκήλη είναι ένας ιατρικός όρος που περιγράφει την ανώμαλη διόγκωση του θυρεοειδή αδένα. Ο θυρεοειδής μπορεί να διογκωθεί συνολικά ή να έχει πολλαπλούς μεγάλους όζους που κάνουν το μέγεθος του αδένα με-γαλύτερο. Η βρογχοκήλη μπορεί να συνοδεύεται βιοχημικά με υπερθυρε-οειδισμό, υποθυρεοειδισμό ή με τίποτα από τα δύο (φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία).
7) Η βρογχοκήλη χρειάζεται πάντα να αφαιρεθεί χειρουργικά;
Η φυσική πορεία μιας καλοήθους βρογχοκήλης είναι η αργή αύξηση το μεγέθους της ή των όζων της. Γι’ αυτό χρειάζεται παρακολούθηση, αλλά εάν
α) τεθεί η υπόνοια ότι κάποιος από τους όζους της βρογχοκήλης μπορεί να είναι κακοήθης,
β) η βρογχοκήλη μεγαλώνει πολύ γρήγορα ή σχετίζεται με υπερθυρεοειδισμό, γ) το μεγάλο μέγεθός της προκαλεί συμπτώματα πίεσης όπως βραχνή φωνή, δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή, τότε πρέπει να γίνει αφαίρεση του θυρεοειδή αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή)
8) Ποιοι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς υπάρχουν;
Ο θηλώδης καρκίνος (PTC) είναι ο πιο συχνός σε ποσοστό 70-80% όλων των τύπων θυρεοειδικού καρκίνου. Αυτός ο τύπος δίνει συνήθως μετα-στάσεις στους λεμφαδένες του λαι-μού, οι οποίοι και θα πρέπει να αφαι-ρούνται μαζί με τον αδένα.
Ο θηλακιώδης καρκίνος (FTC), και αυτός από κύτταρα του Hurthle, είναι ο δεύτερος σε συχνότητα, πιο δύ-σκολο να διαγνωσθεί με βιοψία με λεπτή βελόνη (FNA) σε σύγκριση με τον θηλώδη και πιο πιθανό να δώ-σουν μεταστάσεις σε οστά και πνεύ-μονες.
Ο μυελοειδής καρκίνος (MTC) αφορά το 3-10% όλων των θυρε-οειδικών καρκίνων και δημιουργείται από τα παραθυλακιώδη (C-κύτταρα) του θυρεοειδή που παράγουν καλ-σιτονίνη.
Ο αναπλαστικός καρκίνος είναι σπάνιος, μόλις στο 1-2% των θυρε-οειδικών καρκίνων, αλλά πολύ επι-θετικός και εμφανίζεται συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς.
9) Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν συμπτώματα. Η τυπική περίπτωση είναι ένας ασθενής με όζο στο θυρεοειδή, ο οποίος μετά από διερεύνηση βρίσκουμε ότι είναι κακοήθης. Το πλήρες ιστορικό δίνει σημαντικές πληροφορίες, όπως οικογενειακό ιστορικό καρκίνου θυρεοειδούς, έκθεση του ασθενούς σε ακτινοβολία στο παρελθόν ή διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες. Μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα όπως πόνος, διόγκωση στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση και δυσκολία στην αναπνοή από την πίεση της καρκινικής μάζας όταν είναι μεγάλη. Σπανιότερα ο καρκίνος θυρεοειδούς αναπτύσσεται μέσα στα νεύρα (που ελέγχουν την φωνή) και προκαλεί βραχνάδα.
10) Ποια είναι η αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Ο θηλώδης και ο θυλακιώδης καρκίνος χρειάζονται αφαίρεση όλου του αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή).
Επίσης όταν ο θηλώδης και από κύτταρα Hurthle καρκίνος έχουν δώσει επιβεβαιωμένη μετάσταση σε λεμφαδένες στο λαιμό (κυρίως κεντρικά) θα πρέπει ταυτόχρονα με την ολική θυρεοειδεκτομή να αφαιρούνται και οι λεμφαδένες του κεντρικού διαμερίσματος.
Ο μυελοειδής καρκίνος συνήθως χρειάζεται ολική θυρεοειδεκτομή, αφαίρεση των λεμφαδένων του κεντρικού διαμερίσματος (πίσω από τον θυρεοειδή αδένα) και αφαίρεση των λεμφαδένων που βρίσκονται στα δύο πλάγια του λαιμού.
Tου Δημήτριου Μιχ.Γιάλβαλη MD, MSc
Γενικος Χειρουργος Καλαμάτα – Χαλάνδρι . Ειδικευμένος χειρουργος θυρεοειδούς
